Mevcut en popüler dağıtımlardan ikisinin Ubuntu ve Debian olduğu su götürmez bir gerçektir.Her ikisi de çok kullanılır ve aralarından seçim yapmak biraz zordur.Bu yazı, bu konuda bir nebze de olsa kullanıcıya tercihlerinde yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır.
Debian, Linux tabanlı en eski işletim sistemlerinden biridir. İlk versiyonu 1993’te piyasaya sürüldü.Debian sağlamlığı ve açık kaynağa bağlılığıyla bilinir.Ayrıca, tamamen topluluk güdümlü bir dağıtımdır.Yıllar boyunca, muhtemelen istikrarlı olması ve basitliği nedeniyle Debian’ı teel alan birçok popüler dağıtım ortaya çıkmıştır.
Ubuntu’ya gelirsek…Tartışmasız en popüler Linux tabanlı işletim sistemidir. Ubuntu’nun arkasında Canonical şirketi var, geliştirme ve destek şirket tarafından verilir.Burada ilginç olan gerçek ise, Ubuntu’nun da Debian’a dayanmasıdır.Bu yüzden Ubuntu ve Debian arasında birçok temel benzerlikler vardır.
Ubuntu ve Debian’ın her ikisi de birçok açıdan oldukça benzerlik gösterir. Her ikisi de manuel kurulum için APT paket yönetim sistemini ve DEB paketlerini kullanır. Her ikisi de GNOME olan aynı varsayılan masaüstü ortamına sahiptir.Bu, varsayılan görünüm ve izlenimin ve varsayılan/önceden yüklenmiş uygulamaların çoğunun benzer olacağı anlamına gelir.
Debian’ın “Kararsız(Unstable)” adlı bir sürümü daha vardır. Debian Unstable sık sık güncellenir ve en son özellikleri barındırır, bu da sistemin daha kırılgan olmasına neden olur.Bu sürüm, Debian’ın sınanmasına yardımcı olan ve hata bildirmeye yardımcı olan kişiler için daha uygundur.Debian kararsız(Unstable) sürüm adın, Oyuncak Hikayesi(Toy Story)’de her zaman oyuncakları kıran çocuğun adı olan Sid’den almıştır.
2. Kararlılık
Kullanım amacınıza göre kararlılık sizin için gerekli olabilir. Bilmeniz gereken, Ubuntu ve Debian’ın kaarlılıkları arasında bazı farklılıklar bulunduğudur.
Ubuntu’nun sürüm döngüsü oldukça düzenli ve sürümler çoğunlukla gerçekten kararlıdır. Ara sıra karşılaşılan bazı sorunlar olsa da bu çok sık yaşanan bir durum değildir.Ubuntu, sistem bozulursa bile, kullanıcıların çoğunluğunu etkileyen bir durum oluşturmayacak bir yapıya sahip olduğundan, kişisel kullanım için oldukça uygundur.
Debian, kaya gibi sağlamlığı(kararlılığı) ile bilinir. En son yazılıma/sürücülere ihtiyaç duymuyorsanız ve sisteminizin gerçekten kararlı/sağlam olmasına iktiyaç duyuyorsanız, Debian(Kararlı/Stable Sürüm) en doğru tercih olacaktır.Bununla birlikte, nispeten daha güncel bir sürüm istiyorsanız da Debian Testing’i tercih edebilirsiniz.
3. Geliştirme
Bu nokta her kullanıcı için önem arz etmese de, yine de önemlidir. Her iki dağıtımın geliştirme yöntemleri ve ekipleri farklıdır.
Debian tamamen topluluk güdümlü bir dağıtımdır.Tüm dünyadaki programcılar ve geliştiriciler tarafından korunur ve geliştirilir.Bu gelişme biçimi sürekliliği sağlar. Geliştiricilerden biri proje üzerinde çalışmayı bırakmaya karar verirse, başka bir geliştirici projeyi devam ettirebilir.Bu da Debian’da merkezi bir kontrol mekanizması bulunmadığı anlamına gelir.
Debian’ın hem topluluk temelli hem de çok başarılı olması ve yaygın olarak kullanılması, niteliğiyle ilgilidir.
Ubuntu’nu bir şirket tarafından(Canonical) geliştirilmesinin birtakım avantajları vardır. Belirli bir serbest sürüm döngüsüne sahiptir; resmi bir destek hattına ve ayrıca özel yazılım/donanım desteğine sahiptir.Bu durum aynı zamanda bir dezavantajı da beraberinde getirebilir: Canonical, Ubuntu’nun aktif gelişimi için fişi her an çekmeye karar verebilir. Her ne kadar bu gerçekleşme olasılığı düşük bir ihtimal olsa da, böyle bir durumda bundan sadece aktif kullanıcılar değil, Ubuntu temelli sürümler/dağıtımlar da etkilenecektir.(Linux Mint, Pop! _OS, Kubuntu, Xubuntu, vb.)Bu nedenle Linux Mint, Debian’a temelli, LMDE (Linux Mint Debian Edition) adlı paralel bir proje geliştirmektedir.
4. Yazılım Depoları
Ubuntu oldukça geniş bir yazılım deposuna sahiptir. Popülerliği nedeniyle, depolarında çok çeşitli yazılımlar barındırır.Ayrıca Ubuntu, sisteminize ek depolar eklemek için kullanılabilen PPA (Kişisel Paket Arşivi) özelliğine de sahiptir.
Bunun dışında Canonical, Linux dağıtımları için merkezi bir uygulama yayınlama ve yükleme platformu olarak görev yapacak olan Snapcraft üzerinde de çalışıyor. Tüm Linux dağıtımlarını desteklediğini söylese de, kullanıcılar tarafından şu an için buntu tabanlı dağıtımlarla iyi uyum sağladığı vurgulanmaktadır.
En önemlisi, Ubuntu depolarında tescilli yazılımlar da barındırmaktadır. Bu, kaynak kodlarını açık olarak yayınlamayan şirketlerin donanım sürücülerinden oluşur. Bu, sisteme donanım desteği ve işlevsellik avantajı sağlasa da, açık kaynak felsefesine inanan kullanıcılar bundan çok fazla hoşlanmayabiliyorlar.
Debian, depolarında yalnızca ücretsiz ve açık kaynaklı yazılımlara sahiptir. Bu çoğunlukla kullanıcılar için yeterli. Yalnızca tescilli sürücüleri olan donanımı kullanan kullanıcılar hariç, bu depolar iyi çalışır. İhtiyacınız olan şey buysa, tescilli yazılıma sahip depolar da ekleyebilirsiniz.
Debian, tıpkı Ubuntu gibi PPA’ları da destekler.
Depolarında açık kaynaklı bir yazılıma sahip olan Debian, kullanıcıları bu yönüyle de cezbeder.Nitekim bazı bazı kullanıcılar, yalnızca açık kaynağa bağlı bir kullanımı tercih edebiliyorlar.
5. Sistem Performansı
Debian ve Ubuntu’nun her ikisi de oldukça iyi performans gösterir ve donanım uyumluluğu konusunda çok fazla sıkıntı çıkarmazlar.Ubuntu, belirli ‘özellikleri’ vaat eden daha fazla yazılımla birlikte gelir.Diğer yandan Debian, varsayılan olarak yüklenmiş daha minimum yazılımlarla birlikte gelir.Bu da, Debian’ın btemel bir kurulumla daha iyi performans göstermesini sağlar.
Ubuntu’da da, sistemi daha hafif hale getirmek için yazılımlar kaldırılabilir elbette, ancak sistem için hangi paketlerin gerekli olduğunu her kullanıcı bilemeyebileceğinden sorun çıkma ve sistemin kararlılığının bozulması olasılığı yüksektir..
6. Oyun
Eğer bir oyuncuysanız, muhtemelen en son yazılım, sürücüler ve donanım desteği öncelikli ilgil alanınızda olacaktır.Debian potansiyel olarak bunu sağlayabilir ancak daha çok yazılımıların açık kaynak tarafına odaklandığından, her türlü yazılımın çalışmasını sağlaması bazı durumlarda sıkıntılı olabilir.
Buna karşın yukarıda belirtildiği gibi, Ubuntu, genellikle oyun için gerekli olan grafik sürücülerinden oluşan belirli tescilli paketleri de desteklemektedir.
7. Kurulum
Yükleme işlemi için Debian, Debian Installer’ı kullanır. Öte yandan, Ubuntu Ubiquity adlı bir yükleyici kullanır.
Her iki yükleyici de grafik arabirim sağlar, ancak Debian Installer Ubiquity ile karşılaştırıldığında bazı ek seçenekler sunar. Bu, gelişmiş kullanıcılar için bir avantaj olabilse de, yeni başlayanlar için oldukça zor da olabilir. Ancak, internette bolca kaynak bulunduğundan, bu çok ta endişe edilecek bir şey değildir.
8. Amaç
Her şeyden önce her iki dağıtımın da en çok ne için kullanıldığını da bilmelisiniz. Herhangi bir dağıtım, dağıtımı kullanan topluluğa göre gelişim gösterir.Bu nedenle bir seçim yapmadan bilinçli olmak önemli bir husustur.
Ubuntu çok amaçlı bir dağıtımdır.Çok geniş bir kullanıcı tabanına sahip olması, her yönden geliştirilmesini gerekli kılmaktadır.gerekiyordu.Bu nedenle Ubuntu’nun neredeyse her kullanım senaryosuna uyarlanabilir bir yapısı vardır.
Debian tüm kullanımlara uyacak şekilde de yapılandırılabilse de, istikrarı ve kararlılığı açısından oldukça popülerdir. Ubuntu’da olduğu gibi her şey kolayca yapılandırılamayabilir.Basitçe söylemek gerekirse, Debian, daha fazla emek ve uğraş ister.
9. Masaüstü Ortamları
Debian, için varsayılan masaüstü ortamı olarak GNOME sunsa da, diğer ortamları da depolarından yükleyebilirsiniz.
Ubuntu’nun ise, farklı masaüstü ortamları için farklı adlandırılmış dağıtımları vardır. Örneğin, KDE’li Ubuntu Kubuntu’dur. Xfce ile Ubuntu Xubuntu, vb.
Sonuç
Ubuntu ve Debian her ikisi de harika dağıtımlardır.Yüzeysel olarak benzerlikler gösterseler de, derinlliklerinde daha fazla farklılıklar barındırırlar.. Sonuç olarak hangisini kullanmak isteyeceğinizi, kişisel tercihleriniz ve gereksinimleriniz belirleyecektir.
